In Gouda zijn een drietal merken gebruikt die een vis als thema hebben, het zijn de merken 'both' (1722-1898), 'drie haringen' (1702-1761) en 'baars gekroond' (1681-1726).

Deze drie zijn in principe goed te onderscheiden van elkaar.

Vooral in de 18e maar ook in de 19e eeuw werd een gekroonde vis veel als versiering op de ketel van toegepast. Dit waren in principe eenvoudige, goedkope pijpen voor de massamarkt. Deze werden met o.a. dit thema versierd. Om de pijp zo goedkoop mogelijk te houden moest ie zo min mogelijk met de hand na- of afbewerkt worden. Door op de ketel een versiering te maken zag hij er toch aardig uit en viel de minimale afwerking minder op. 

Dergelijke goedkope pijpen waren de belangrijkste producten voor de 18e eeuwse pijpenmakers in vooral Schoonhoven, Gorinchem en in zekere mate ook Utrecht.

De afbeelding van een gekroonde vis werd tussen circa 1740 en 1750 enorm populair. De meestvoorkomende uitvoering zijn die van een slanke, naar links kijkende vis boven een drietal golfjes met daarboven een kroon en meestal daar weer boven de initialen van de betreffende pijpenmaker. Varianten waarbij de vis niet boven golfjes is geplaatst zijn ook bekend, alsmede een variant met een wat plattere vis die alleen zonder golfjes bekend is. 

Het is niet duidelijk waar de versiering zijn oorsprong vind. In vroegere publicaties werd de vis veelal als snoek aangeduid en als symbool van de Gorinchemse pijpenmakers. waarbij voorts een verbinding met het Gorinchemse notabelen geslacht 'Snoeck' wordt gemaakt. Dit lijkt echter vooral gebaseerd op het feit dat er in de jaren rond 1980 veel grote concentraties Gorinchems pijpenmakersafval zijn gevonden en er al vroeg uitgebreid onderzoek naar de pijpennijverheid in dat stadje gedaan is. Er was op dat moment geen of nauwelijks vergelijkingsmateriaal.

Recent onderzoek naar de Schoonhovense pijpenmakers (ref *3) heeft aan het licht gebracht dat de 'gekroonde vis' bij Schoonhovense pijpenmakers minstens zo populair was. De eerste Schoonhovense uitvoeringen dateren uit de periode 1740-1750 en de gekroonde vis maakte vanaf 1760 een standaard onderdeel uit van het assortiment van iedere Schoonhovense pijpenmaker. Daarnaast herbergde Schoonhoven aanzienlijk meer pijpenmakers dan Gorinchem in die periode.

Hoewel de snoek in onze 20e en 21e eeuwse referentiekaders een logische keuze lijkt, ligt het veel meer voor de hand dat de vis een zalm voorstelt: op het hoogtepunt van de populariteit van deze versiering was de zalm- en steurvisserij een enorm belangrijke economische activiteit in de meeste Nederlandse riviersteden. Rond 1900 is de zalm uiteindelijk uit Nederland verdwenen.

Een opvallend gegeven is dat in Schoonhoven de pijpenmaker Hendrik van den Oever, die tussen 1741 en 1804 actief was, rond 1770 ook een zalmrokerij had.

Op deze volgende pagina zijn de uitvoeringen van een gekroonde vis met verschillende pijpenmakers initialen ondergebracht.