Gezichtspijpen van Goedewaagen

Gezichtspijpen van de goudse fabriek Goedewaagen. De herkomst van de pijpvormen van Goedewaagen is vrij divers, en varieert van eerdere goudse pijpmakers, maar ook van Belgische, Franse en Engelse pijpmakers waardoor de varieteit vrij groot is. Op de afbeelding hiernaast de zogenaamde 'Saint Nicholas' pijpen, gemaakt voor de Amerikaanse Ex Pat club 'Saint Nicholas' Society.

De persvorm voor deze pijp is waarschijnlijk door Goedewaagen overgenomen van de Franse fabriek Fiolet uit St Omer. Dezelfde pijp is nl van Fiolet bekend, maar dan zonder tekst SAINT NICOLAS SOCIETY.

3 Varianten, steellengte ca 55 cm, op ene zijde steel de tekst 'SAINT NICHOLAS SOCIETY', op andere zijde 'NEW YORK'

Een Saint Nicolas pijp die afgebroken is en waar een barnstenen mondstuk met zilver verbindingsbusje is aangezet. Op het buisje de tekst ROYAL GOEDEWAAGEN en GOUDA - HOLLAND

Verschillende Gezichten

In het assortiment van Goedewaagen komen we een redelijke hoeveelheid pijpen tegen met figurale afbeeldingen ('gezichtspijpen'). Het assortiment is feitelijk tot stand gekomen door overname van persvormen uit verschillende landen, van verschillende fabrikanten (ref 6, pijpenkabinet). De meeste gezichtspijp vormen heeft Goedewaagen uit Frankrijk en Belgie betrokken, een enkeling uit Engeland. Slechts een enkele gezichtspijp is in opdracht van of door Goedewaagen zelf ontworpen.

De meeste gezichtspijpen in het assortiment hebben ofwel een relatief korte vaste steel (ca 10-15cm), ofwel een zogenaamde 'insteeksteel' (manchet pijpen). Slechts een paar hebben een lange vaste steel ('Saint Nicholas' en 'Paus Leo XIII'). Tevens heeft Goedewaagen een aantal gietpijpen met afbeeldingen van gezichten. Deze verschillende modellen zijn hieronder gegroepeerd weergegeven.

Export naar Amerika ; Wally Frank Ltd

De Amerikaanse firma Wally Frank importeerde tussen de 30-er en 60-er jaren veel Goedewaagen pijpen naar Amerika. Voordat de goudse kleipijpen daar aankwamen werden ze veelal papieren WALLY FRANK labels voorzien, terwijl de naam Goedewaagen en de Goudse herkomst wel actief gebruikt werden.

Cat nr 191 Negerin met Wally Frank Plakker

Paus Leo XIII

De meeste Goedewaagen gezichtspijpen zijn ofwel Manchet modellen met insteeksteel, ofwel hebben een vrij korte, rechte steel van ca 10 tot 15 cm. Dit model met afbeelding van Paus Leo XIII is daarom uitzondelijk. Steellengte 40 cm, ES gekroond

H.M. King George V

H.M. King George V, in Catalogus nr 6 van de N.V. Goedewaagen afgebeeld met Cat nr 667 in Serie 9, 'Figuurpijpen, eerste kwaliteit', waarvan de mal door Goedewaagen in Engeland is aangeschaft (Ref. 6 Pijpenkabinet). De Goedewaagen versie heeft een rechte, vaste steel van ca 10 cm. Hoewel het model in de catalogus 6 wordt afgebeeld, lijkt het nooit in (grote getalen) actief op de markt te zijn gebracht. Rechts hetzelfde model maar nu afkomstig uit Engeland, met tekst H.M. KING GEORGE V gestempeld in de manchetsteel, en voorzien van goudkleurige lak.

William E. Gladstone hakt een houtje

Bovenstaande pijp is in de Goedewaagen catalogus terug te vinden onder model nummer 388 'Houthakker'. Tevens als 'Woodcutter' tot in de 50-er jaren naar Amerika geexporteerd, aldaar door de firma Wally Frank vermarkt.

Recent echter tegen een Franse uitvoering van deze pijp door de firma Dumeril aangelopen.

Op de steel heeft deze uitvoering de tekst 'HAWARDEN' en 'ATROCITIES', we nemen dus aan dat Goedewaagen ook deze vorm bij Dumeril gekocht heeft.

De teksten Hawarden en Atrocities bieden een directe link naar William E. Gladstone, die bij nader inzien ook als 2 druppels water op onze houthakker blijkt te lijken.

Het pijpje blijkt een "spotpijpje" te zijn ; klik hier voor het artikel

Gezichtspijpen met korte, vaste steel

De Zeekapitein, catalogusnummer 369. Een model dat tot ca 1950-60 door Wally Frank in Amerika als Sultan wordt geadverteerd.

Nog een model dat o.a. actief naar Amerika geexporteerd werd. De Zeeman, Cat nr 362 in Serie 9, 'Fijne Figuurpijpen. Eerste kwaliteit'.

Ingekleurde, geemailleerde versie waarvan steel is afgebroken. De inzetsteel is niet origineel.

Fraai geemailleerde versie van de Zeeman. Afkomstig uit Amerika. Huisvlijt ?!

Met Wally Frank plakker, afkomstig uit Amerika

De negroide kop met TABAGO / BON FUMEUR komt met het nr 73 in de Catalogus van Goedewaagen behalve in Serie 9 ('Figuurpijpen. Eerste kwaliteit') ook voor in Serie 17, de zogenaamde 'Vergulde tabaks-en sigarenpijpen'.

Deze meerkleurig ingekleurde versie is afkomstig uit Amerika ; dergelijk compleet en fraai gelakte uitvoeringen waren vaak het resultaat van al dan niet commercieel geplande 'huisvlijt'.

Tot de ca 50 jaren geimporteerd in Amerika en door de firma Wally Frank aangeprezen als 'Africanus'

Cat nr 246, Acrobatenfiguur. In Serie 9 als witte kleipijp.

Cat nr 246, nu uit Serie 17 als 'vergulde' versie

Catalogus nr 191, bekend als 'Negerin'. Door Goedewaagen aangeschaft in Frankrijk. Ook deze pijp is bekend als export versie naar Amerika met een zgn 'Wally Frank' plakker ipv de welbekende donkerblauwe Goedewaagen plakker

Deze pijp staat bekend als ' De Engelschman', en we vinden 'm in de catalogus terug als nr 247. Deze pijp is ook vanuit Frankrijk of Belgie bekend van een onbekende fabrikant en het lijkt er dus op dat deze daar door Goedewaagen is aangeschaft.

Cat nr 267, Vrouwenbuste met ca 10 cm lange, gebogen steel. Via de amerikaanse firma Wally Frank werd deze pijp tot ca de 50-er jaren naar Amerika geexporteerd, en daar o.a. geadverteerd als 'Apollo'.

Catalogus nr 213, 'Gekwetste militair'. De afbeelding lijkt sterk op een zogenaamde Zouaaf. Dit model werd tot ca 1950/60 in Amerika door Wally Frank aangeprezen als de 'Royal Dragoon'.

le Roi du Congo, catalogus nr 346, in de serie 3 als shagpijp. Ook dit model werd tot na de 2e wereldoorlog in Amerika aangeboden door de firma Wally Frank als 'Maharajah'.

Catalogus nr 223, Heerschapsfiguur. Ook deze vorm is aangeschaft uit een partij modellen uit Noord Frankrijk / Belgie rond 1874 (Ref Duco / Pijpenkabinet)

Douaneshag, Catalogus nr 274. Ook dit model werd via Wally Frank in Amerika geimporteerd.

Cat nr 384, 'Heb je je hoed op shag'. Kenmerkend voor deze pijp, in vergelijking tot de meeste andere portretpijpen, is dat het (boven-) lichaam op de steel doorloopt.

Catalogusnr 541, Klepjesshag. Dit type figurale versiering kennen we ook uit vooral Engeland waar de afbeelding dan doorgaans met een Jockey in verband wordt gebracht. Ook in geel gelakte versie bekend

Cat nr 388, algemeen bekend als de Houthakker (Wally Frank ; Woodcutter) , maar feitelijk een afbeelding van William Ewart Gladstone (1809-1898).

Catalogus nummer 344, Generaal. Een vrij kenmerkend model van Goedewaagen dat in een artikel in het tijdschrift Panorama uit 1936 naast een pijp met afbeelding van Koningin Wilhelmina wordt afgebeeld als zijnde Z.K.H. Prins Hendrik.Journalistieke vrijheid

Deze duivel is terug te vinden in catalogus nummer zes uit ca 1920. Als modelnummer 646 staat de kop in serie 11. Behalve de genoemde witte, rode of zwarte versie is er ook een fraai meerkleurig geglazuurde versie bekend.

Catalogusnummer 542, Baardmanshag. Een kort shagpijpje met een steellengte van ca 8 cm. Ook in gelakte vorm, geel of bruin.

Goedewaagen produceert dit gezichtspijpje als reclame-uiting. Deze pijp heeft het gezicht van de kastelein, dat op veel van Hulstkamps jeneverkruiken, reclameplaten en asbakken staat. Op de steel linkerzijde Hulstkamp’s, rechterzijde Oude genever

Cat nr 523 Apotheker. Vorm aangeschaft in Frankrijk (Dumeril, ca 1880)

Catalogusnummer 507, Aap op Steel. Op beide zijden van de ketel een afbeelding van een fantasie / clown figuur, op ene zijde met tanden uit de mond, op andere zijde met tong uit de mond. herkomst vorm Dumeril 1880 (ref Duco, Pijpenkabinet) 1

Aapjeskopfiguur, catalogusnummer 509. De vorm is aan het einde van 1800 overgenomen van de franse fabrikant Dumeril (Ref Duco, Pijpenkabinet)

In de serie ' Roode Pijpen' onder catalogus nummer 277, 'Nimf'.

Breedrandhoedshag, cat nr 231, met steel

Goedewaagen neemt niet alle modellen voor gezichtspijpen over van andere pijpenmakers. In opdracht van Goedewaagen ontwerpt de beeldhouwer Antheunis (Ref Duco, Pijpenkabinet) deze Pet opzij-shagpijp. De pijp is in 1905 in productie genomen, modelnr 199.

Cat nr 667 H.M. King George. Vorm aangeschaft in Engeland. Niet bekend dat deze pijp in grote aantallen bij Goedewaagen in productie is geweest. Ook originele (?!) engelse uitvoering (met manchet) in de collectie

Paus Leo XIII, Gekroonde ES aan weerszijden op steel achter kop

Pijp voor de Saint Nicholas Society in New York.

Mooie zwarte Duivel, op de steel 'MY FRIEND' en het Goedewaagen merk stempel 'ES Dutch Clay'.

Deze duivel is terug te vinden in catalogus nummer zes uit ca 1920. Als modelnummer 646 staat de kop in serie 11. Behalve de genoemde witte, rode of zwarte versie is er ook een fraai meerkleurig geglazuurde versie bekend.

Cat nr 384, 'Heb je je hoed op shag'. Kenmerkend voor deze pijp, in vergelijking tot de meeste andere portretpijpen, is dat het (boven-) lichaam op de steel doorloopt.

Gezichtspijpen met Manchet (insteeksteel)

Goedewaagen heeft ook een versie van de Abraham gemaakt van Baronite of dubbelwandige gietklei.

Catalogus nummer 204, Abrahamskop, op tekstlint op tulband 'LE VERITABLE ABRAHAM'. Goedewaagen heeft deze persvorm gekocht in Belgie, ca 1880.

Catalogus nummer 209, zogenaamde 'Kleine Turkkop', voorstelling van Jupiter met snor en baard in twee punten. Goedewaagen heeft de persvorm van deze pijp omstreeks 1880 in Belgie gekocht.

Ca nr 208, Grote Turkkop. Ook deze pijp is overgenomen van dezelfde onbekende Belgische fabrikant in 1880 als de 'Abraham' vorm (ref 6, Pijpenkabinet)

Cat nr 209, Kleine Turkkop. Oorsprong van deze vorm dezelfde als model nr 208, sinds 1880

Cat nr 210, Anacreonkop. Vorm in 1880 overgenomen van onbekende Belgische Fabrikant (ref 6, Pijpenkabinet)

Kenmerkend voor veel Goedewaagen manchet pijpen die geen mogelijkheid boden een plakker op de steel te plaatsen ; een plakker in de kop

Cat nr 202, Van Dijckkop. Naar de schilder Van Dijck. Vorm in 1880 overgenomen van onbekende belgische fabrikant (ref 6, Pijpenkabinet)

Cat nr 200, Rubenskop. Naar de schilder Rubens. Vorm in 1880 overgenomen van onbekende belgische fabrikant (ref 6, Pijpenkabinet)

Cat nr 186, Engelsman kop in geel gelakte uitvoering

Cat nr 535, Doodshoofkop. Op manchet in relief ; GODEWAAGEN & ZOON, andere zijde GOUDA 536

Gemaakt door Duco in 80-er jaren, uit originele Goedewaagen persvorm

Kleine kopjes, Sigaar/Sigaretten pijpjes

Cat nr 303, Muzelmansigaar. Deze vorm is afkomstig van de Goudse fabrikant B. van der Maas (1880). (ref 6 Pijpenkabinet)

Cat nr 156, Tulbandsigaar, bekend in rood, wit en bruin gelakte versie

Cat nr 201, Koophandel sigaar. Ook deze vorm afkomstig van B. van der Maas (1880) (ref 6, Pijpenkabinet)

Cat nr 656, sigarettenpijpje met paardekop

Gietpijpen

Gietpijp voorstellende Abraham Lincoln, tekst op steel A.Lincoln

Gietpijp voorstellende Benjamin Franklin, tekst op steel B. Franklin

Gietpijp voorstellende Clemeceau, als tekst links op de steel

Gegoten Abrahamskop, cat nr 805. Dubbelwandig. Van dit model zijn diverse uitvoeringen bekend, vnl als gevolg van evolutie van de vorm en uitvoering. (ref 7 'De Ware Abraham', pijpenkabinet)

Zogenaamde Koningin WIlhelminapijp, uitgegeven nav de kroning van Wilhelmina. In doosje van 2 stuks.

Fragmenten van dit model zijn ook in gekaste uitvoering gevonden op het terrein van de fabriek. Een gekaste uitvoering van deze pijp is echter niet bekend.

Laatste Nieuwe

17/9: de brocanterie heeft weer wat leuke pijpjes opgeleverd.

1/7: Veel nieuwe foto's van vooral verschillende merken toegevoegd.

21/4: Een erg scherp uitgevoerde 'rustende herderin met een schaapje' van de Goudse pijpenmaker Wagenaar.

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken.

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.

Contact