Relief pijpen van Goedewaagen

In dit hoofdstukje zijn de pijpen van Goedewaagen ondergebracht met zogenaamde relief versiering. Feitelijk meest ovoide modellen, voorzien van geheel versierde koppen, voorzien van voorstellingen, wapens en veel detail. Eigenlijk de 'klassieke' goudse typen zoals we die uit de tweede helft van de 18e eeuw kennen.

Het Wapen van Friesland


Model nummer 20 van de firma Goedewaagen, zogenaamde 'gesneden 22 duimer'. Dit exemplaar is 51 cm lang, gemaakt tussen circa 1930 en 1960. Op de linkerzijde van de steel de tekst 'Holland' in relief. Op de ketel de afbeelding van een springend paard en naar de roker toe gericht een wapenschild met het wapen van West-Friesland. Hielmerk TM gekroond.

 

'Het Wapen van Friesland', Catalogus nr 20. Reclame pijp voor Tabaksmerk. Lengte steel 57 cm bekend met hielmerk gekroonde TM en ES
'Het Wapen van Friesland', Catalogus nr 20. Reclame pijp voor Tabaksmerk. Lengte steel 57 cm bekend met hielmerk gekroonde TM en ES

Verschillende Neptunus & Mercurius modellen

In de catalogi van Goedewaagen komen we een paar verschillende uitvoeringen van de Neptunus en Merucrius versiering tegen.

Allereerst onder model nr 4, 'Gesneden 29 duimer' ; met een staande Neptunus en staande Mercurius. Dit model wordt volgens de catalogus met hielmerk 55 uitgevoerd. De herkomst van deze vorm is terug te voeren tot Willem Begeer, die tot 1844 actief was, en daarna de vorm overdeed aan Johannes van Zutphen, waarna Goedewaagen hem omstreeks 1867 overnam (ref 6 ; Pijpenkabinet).

 

Daarnaast komen we in de catalogus onder nummer 8 (Grote gesneden krul) een Neptunus en Mercurius krul variant tegen, en onder nummer 254 (Gesneden middelkop gekroonde ES, 21 duimer). In beide gevallen zitten zowel Neptunus als Mercurius, de eerste op een ton waaruit water vloeit, en Mercurius op een baal handelswaar. In de catalogus lijkt nr 254 overigens in spiegelbeeld afgebeeld, aangezien een model met Mercurius aan de rechterzijde onbekend is (Mercurius zit eigenlijk altijd links), en op dezelfde pagina ook het Wapen van Friesland in spiegelbeeld is afgebeeld.

 

Van de zittende Neptunus en Mercurius zijn een viertal varianten gevonden. Voornaamste verschillen zijn terug te vinden in de grootte van de kop en de detail afbeeldingen en kleding van beide heren.

Tevens hebben twee modellen de naam * GOEDEWAAGEN in het tekstlint, en 2 modellen P. GOEDEWAAGEN.

 

Het meest gevonden model op het voormalig fabrieksterrein aan het Jaagpad betreft de zittende Mercurius met 'toga', half ontblootte borst, terwijl in de catalogus beide modellen met zittende Mercurius een sluitend tuniek dragen.

Zgn. Neptunus en Mercurius pijp, hielmerk ES, niet compleet.Cat nr 254 'Gesneden 21 Duimer'.  Ook als krul versie onder nummer 8 (grote gesneden krul) vermeld in de catalogus. Op de steel aan ene zijde P. Goedewaagen & Zoon, andere zijde GOUDA HOLLAND.
Zgn. Neptunus en Mercurius pijp, hielmerk ES, niet compleet.Cat nr 254 'Gesneden 21 Duimer'. Ook als krul versie onder nummer 8 (grote gesneden krul) vermeld in de catalogus. Op de steel aan ene zijde P. Goedewaagen & Zoon, andere zijde GOUDA HOLLAND.

Grote Gesneden Krul nr 8 ; ofwel de dubbele krul uitvoering van een Neptunus en Mercurius pijp, hielmerk ES. Het doosje bevat de tekst ; ROB. ROSSMAN Co.

 

Franse invloeden , pijpen voor de export naar Frankrijk

Export pijp voor Frankrijk, steellengte 31 cm. Op steel tekst 'Fabrique en Hollande'. Hielmerk ES In tekstlinten op kop '
Export pijp voor Frankrijk, steellengte 31 cm. Op steel tekst 'Fabrique en Hollande'. Hielmerk ES In tekstlinten op kop '

Honi Soit Qui Mal Y Pense

Model nummer 2, zogenaamde Gesneden 37 Duimer. Ook wel 'meter-pijp' aangezien de lengte van deze pijp maar liefst 1 meter bedraagt.

Een staande leeuw en eenhoorn houden een wapenschild vast, waaromheen een tekstlint met tekst 'HONI SOIT QUI MAL Y PENSE'. Aan de achterzijde op de kop het wapen van Gouda.

De vorm van deze pijp is afkomstig van Willem Begeer, die hem in ca 1844 overdeed aan Johannes van Zutphen, waarna hij in 1867 door Goedewaagen werd overgenomen. Begeer gebruikte het hielmerk Vos tot 1844, van Zutphen het hielmerk 55 gekroond (ref 6 ; Pijpenkabinet). Goedewaagen varianten met hielmerk 55 en ES zijn bekend. 

De Pijpmaker en zijn vrouw

Catalogus nr 9, 'Kleine Gesneden Krul' . Aan de ene zijde een afbeelding van de pijpmaker, aan de andere zijde zijn 'vrouw'. Er zijn op het voormalig fabrieksterrein van Goedewaagen een tweetal verschillende versies gevonden ; een wat onscherpe waarbij de vrouw een paar pijpen in de hand houdt, en een veel scherpere, waarbij ze een bloem of roos vastheeft. Deze laatste versie is waarschijnlijk ontstaan doordat de versleten persvorm werd 'opgehaald', waarbij de pijpen gesneuveld zijn. Hielmerk ES. In beide gevallen wijkt de afbeelding in de catalogus enigzins af van de gevonden modellen ; in de catalogus heeft de pijpmaker een rokende pijp in de hand, op de gevonden modellen heeft de pijpmaker de pijp schuin voor de borst en lijkt hij hem te bewerken.

Voor eerdere versies van deze pijp zie ; 19e eeuw Geheel Versierd Ovoide

Dit is een gelakte versie van de pijpmaker en zijn vrouw, vrouw heeft bloem vast. In eerste instantie lijkt het alsof het een gebroken, incomplete krul is, maar de geemailleerde versiersels zijn zodanig dat de breuk op dir bewuste plek lijkt te zitten..

Gelakte krul versie van de Pijpmaker en zijn Vrouw. Vrouw heeft roos in de hand. Hielmerk ES. Op steel P. GOEDEWAAGEN & ZOON
Gelakte krul versie van de Pijpmaker en zijn Vrouw. Vrouw heeft roos in de hand. Hielmerk ES. Op steel P. GOEDEWAAGEN & ZOON

Willem V en Willemijntje Shag

Model nr 319, Prins Willem V en prinses Frederica Sophia Wilhelmina. In tekstlinten 'WILLEM V.P.V.O' en 'FRE.SOPH.WIL.' .Op steel 1751 en 1795 aan andere zijde. Deze vorm is in 1875 van Hendrik van der Pool overgeno- men (ref 6;Pijpenkabinet)

Wapentjes shag

Wapentjesshag, model nr 414. Afbeelding van het wapen van Groningen links en Leeuwarden rechts. Kleine kop van ca 4,5 cm hoog, oorsponkelijke steellengte 10 cm. Vanaf ca 1895 (ref 6 ; Pijpenkabinet)  in het assortiment.

Felicitations Sinceres

The Holland Society New York

Een uitgebreidere beschrijving van de Holland Society in New York, voor welke deze pijp door Goedewaagen gemaakt werd vind u hier.


Een bijzondere, onafgemaakte Bruid & Bruidegom

Een bijzondere vondst op het voormalig fabrieksterrein van de firma Goedewaagen, betreft een model met afbeeldingen van een bruidspaar en de godin Juno, dat bekend is van de firma P. van der Want.

Het is niet bekend dat deze pijp door Goedewaagen gemaakt is, echter in de stort van de fabriek is een model aangetroffen waarvan helaas de hiel ontbreekt, en tevens onafgemaakt is ; de stopper is nooit geheel doorgedrukt, waardoor de ketel holte zeer ondiep is en er geen verbinding met een rookkanaal is.

 

Een theorie is dat de vorm op een zeker moment door Goedewaagen aangekocht is, en deze kop als een soort 'archief' stuk gemaakt is. Een andere mogelijkheid zou wellicht zijn dat de pijp een 'vertegenwoordigers stuk' of 'monster' is, aangezien het rondreizen met langstelige pijpen niet echt praktisch is.

Laatste Nieuwe

17/9: de brocanterie heeft weer wat leuke pijpjes opgeleverd.

1/7: Veel nieuwe foto's van vooral verschillende merken toegevoegd.

21/4: Een erg scherp uitgevoerde 'rustende herderin met een schaapje' van de Goudse pijpenmaker Wagenaar.

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken. 

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.