Franse Lelie (18e & 19e eeuw)


Het merk Lelie of Fleur de Lis, is op een aantal verschillende plaatsen in Nederland gebruikt en was met name een veel gebruikt merk in het begin van 1600. In plaatsen als Amsterdam, Gorinchem, Gouda, Leiden maar ook Roermond, en waarschijnlijk ook in Noord Hollandse plaatsen als Enkhuizen en Hoorn lijkt het merk gebruikt te zijn.

 

Ook zien we het met name veel in de 17e eeuw op pijpenstelen afgebeeld. In deze gevallen is het dan doorgaans niet als merk  maar als versiering gebruikt.

Gouda

Het merk Lelie / Fleur de Lis is in Gouda tussen ca 1670 en 1925 in gebruik geweest bij achtereenvolgens de volgende pijpmakers (ref *14) ;

 

1671-                 Jan Benjaminsz. van Ballen

1691/94-1720  (weduwe) Joost Pietersz. de Meijer

1720-1727        Gerrit Maarling

1727-1733        Teunis van den Berg

1733-1733        Dominicus van Klaveren

1733-1753        Jan van Klaveren

1733-1753        Hendrik Manshoofd in huur

1753-1773        Hendrik Manshoofd

1773-1796        (weduwe) Maarten Carlier

1797-1829        (weduwe) Pieter van der Want Dzn.

1820-1829        Gerrit van der Want Pzn in huur

1829-1862        Cornelia Elspeel, weduwe Gerrit van der Want Pzn.

1862-1874        Firma Gebroeders van der Want

1874-1898        Gerrit Cornelis van der Want Pzn., Firma P. van der Want Gzn.

1898-1925        Firma P. van der Want Gzn.

 

Uit Gouda kennen we een aantal varianten van het merk Lelie (Fleur de Lis). We zien de Lelie 'los' of in ruitvorm gestempeld, maar ook met initialen (TM, PG, SH, HN, ADS en IS). Deze laatste dateren nagenoeg allemaal uit het eerste deel van 1600 (ref *14).

 

Tevens is het merk '3 lelies' tussen ca 1705 en 1846 in Gouda in gebruik (ref *14) 

Gevonden in Leiden.
Gevonden in Leiden.

Gouda, ca 1640-1680. De eerste Goudse pijpmakers met merk Fleur de Lis waren Jan Benjaminsz. van Ballen (ca 1671-1691) en Joost Pietersz. de Meijer (1691-1702) (ref *14)

 

ca 1740-1780, Gouda
ca 1740-1780, Gouda



Gouda, ca 1800-1880


Dit pijpje en het exemplaar hieronder zijn gevonden in een gemixte stort van Gouds pijpenmateriaal


Op plakker 'Pipe Vertitable de Gouda', Van der Want.
Op plakker 'Pipe Vertitable de Gouda', Van der Want.

Gouda, waarschijnlijk de overgang naar 1800 ; ca 1790-1820
Gouda, waarschijnlijk de overgang naar 1800 ; ca 1790-1820
EENDRACHT MAACKT MACHT
EENDRACHT MAACKT MACHT


Neptunus en Mercurius zijn in ovalen van bladranken geplaatst en bovenlangs de ketel loopt een bloemrank. Naar de roker toe een afbeelding van een staande Hollandse Leeuw en op de voorzijde van de ketel het Wapen van Gouda. Op de kist of balen waarop Mercurius zit zijn de initialen P en S zichtbaar, van de vormgraveur Pieter Scholenaar, een zilversmid.

Deze pijp zal tussen circa 1820 en circa 1870 gemaakt zijn door een pijpenmaker uit het geslacht Van der Want in Gouda.

 

 

 


Roermond

De lelie is tussen ca 1810 en 1830 ook in Roermond gebruikt. Tot ca 1820 door de firma Gruyters, daarna door Peter Kluidgen (ref *31).

 

Duitsland

Onderstaande modellen zijn afkomstig uit Duitsland, en zullen daar in de tweede helft van 1700 gemaakt zijn.

Laatste Nieuwe

17/9: de brocanterie heeft weer wat leuke pijpjes opgeleverd.

1/7: Veel nieuwe foto's van vooral verschillende merken toegevoegd.

21/4: Een erg scherp uitgevoerde 'rustende herderin met een schaapje' van de Goudse pijpenmaker Wagenaar.

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken. 

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.