Het merk N gekroond is tussen 1684 en 1760 in Gouda gebruikt door achtereenvolgens de volgende pijpmakers ;
1684-1712/22 Nanne Pietersz.
1722-1760 Stoffel Treurniet
Onderstaand pijpjes dateert uit ca 1710-1740
Ca 1735-1760
De letter N gekroond als merk en versiering op de ketel van vroeg 18e eeuwse pijpen vind zijn oorsprong bij de Schoonhovense pijpenmakers familie Nobel. Tussen ca 1680 en ca 1711 was Gerrit Janse Nobel de eerste gebruiker van dit merk. Waarschijnlijk heeft Gerrit ook de initialen GN gebruikt. Toen rond 1708 zijn zoon Jillis ook pijpen begon te maken heeft hij dit merk ook gebruikt. Toen broer Johannes enige jaren later (rond ca 1715) aan de slag ging plaatste Jillis de zijn initialen IGN boven de gekroonde N, en zijn broer Johannes de initialen IAN.
Om de prijs van de pijp zo laag mogelijk te houden moest productie efficient en snel zijn. Dit betekende met name zo min mogelijk nabewerking en korte stelen. Door het ingraveren van een versiering in de persvorm kreeg de eenvoudige pijp toch een aardig voorkomen! Met name in de steden Schoonhoven en bijvoorbeeld Gorinchem legden de pijpenmakers zich in de 17e en 18e eeuw toe op het maken van dergelijke goedkope producten omdat dit feitelijk hun beste mogelijkheid was om met de Goudse kwaliteitsproducten te concurreren.
Het succes van de pijpenmakers uit de familie Nobel in het productsegment van de eenvoudige, goedkope pijpen was zodanig dat hun ketelmerk al snel door veel verschillende pijpenmakers in verschillende steden gekopieerd werd, die er al dan niet hun eigen initialen bij plaatsten.
Op deze pagina alleen de zijmerken met 'slechts' een gekroonde N, zonder extra initialen. De meest vroege modellen zijn waarschijnlijk door Gerrit of Jillis Gerritse Nobel in Schoonhoven gemaakt met de gekroonde N als hun merk. De latere modellen zijn mogelijk door andere pijpenmakers (in andere steden?!) gemaakt die een graantje van hun succes mee wilden pikken
Zie ook de pagina ' Zijmerken N'
"Met de publicatie van het boek 'De pijpenmakers van Schoonhoven in 2020 is er een belangrijk nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van de Nederlandse kleipijpen nijverheid toegevoegd. Het boek schetst een gedetailleerd tijdsbeeld van de verschillende Schoonhovense pijpenmakers, bevat vele tientallen namen en info van niet eerder bekende makers en gaat uitgebreid in op de impact die de nijverheid in Schoonhoven had op pijpenmakers in vele andere steden."
Het boek is het resultaat van ruim twee jaar archiefonderzoek en bevat naast het meest complete Schoonhovense overzicht, ook registers met merken en makers uit omliggende plaatsen. Een onmisbare determinatie hulp derhalve.
Meer info en bestellen via deze link.
Pijpje uit ca 1700-1720. Waarschijnlijk is dit een N in spiegelbeeld, geplaatst op de rechterzijde van de hiel. Waarschijnlijk gemaakt in Schoonhoven door Gerrit Nobel (circa 1700), gevonden in Zeeland.
Traditioneel worden merktekens op de zijkant van de hiel van een pijp 'vormmerken' genoemd. In Gouda was dit voor de grotere pijpenmakers die meerdere gelijksoortige persvormen tegelijk in gebruik hadden de mogelijkheid om hun vormen te identificeren. Vanaf circa 1740 waren de zijkanten van de hiel in Gouda de plek om een Goudse kwaliteits keurmerk aan te brengen in de vorm van een Gouds wapenschild, al dan niet met letter S.
In Schoonhoven ontwikkelde zich vanaf circa 1680 een gewoonte om het pijpenmakersmerk (meestal in de vorm van initialen) in de zijkant of zijkanten van de hiel te graveren. Hierdoor was een extra handeling om het merk te stempelen niet nodig en kon de pijp zo goedkoop mogelijk gehouden worden.
Een aardige variant, de N staat op de rechterzijde van de ketel.
Gevonden in Zeeland
Francois Nihoul werd in 1766 in Andenne geboren en vestigde zich rond 1825 als pijpenmaker in de plaats Nimy. Hij gebruikte het merk N. Nadat hij in 1831 overleed nam zijn zoon Jean Baptiste Nihoul de pijpenfabriek van zijn vader over. Jean Baptiste gebruikte het merk JbN
Toen Jean Baptiste in 1881 overleed, bleef zijn zoon actief (hij gebruikte het merk P (ongekroond)) en leidde de fabriek tot circa 1920.