In het boek 'Harlingen, pijpenmakers en bodemvondsten' wordt de historie van de pijpenmakerij in Harlingen beschreven.
De vroegst bekende pijpenmaker in Harlingen is Jan Jansz Starter die van circa 1605 tot circa 1626 actief is geweest. Hij merkte zijn pijpjes met een gekroonde roos met aan weerszijden de letters I en S, en voorzag ze ook vaak van het merk IR. Dit is dan meestal op de steel gestempeld.
Tussen circa 1625 en 1660 maakte Hans Pouwels pijpen in Harlingen, van hem zijn modellen bekend met gladde dubbelconische ketel en fraaie steelversieringen. Sommige modellen dragen zijn initialen H en P op de steel. Ook is het hielmerk HP bekend. Andere merken die Pouwels gebruikt heeft zijn een bloem ('Margriet') met langgerekte bladen en een bloemvormig merk bestaande uit zeven stippen.
Ook zijn zoon, Jacob Hansen is tussen circa 1646 en 1679 als pijpenmaker in Harlingen actief geweest. Hij zal het merk IH gebruikt hebben.
Nadat Jacob Hansen overleden was maakte een zekere Harmen Werps of Worps tussen circa 1679 en 1723 pijpen. Hij was getrouwd met een dochter van Jacob. Welk(e) merk(en) Harmen gebruikt heeft is niet bekend.
[Harlingen, pijpenmakers en bodemvondsten - Bert van der Lingen en Ewout Korpershoek, 2024 PKN]
Een heel vroeg pijpje, gemaakt door de pijpenmaker Jan Jansz Starter die tot circa 1626 in Harlingen actief was. Hij gebruikte het merk gekroonde roos met de initialen I en S. Waarschijnlijk is Jan Jansz Starter vanuit Engeland naar Amsterdam gekomen rond 1600 en vandaar in Harlingen beland. De ketel is recht afgesneden ('snijfilt') en heeft een radering rondom. Het kopje is 2 cm hoog.
Totale lengte pijpje circa 7 cm.
Dit merk is ook bekend van bodemvondsten met de letters H en P (Hans Pouwels) op de steel.
Uit Harlingen zijn diverse vondsten bekend (*38) van pijpen met dit merk die ook de initialen HP op de steel dragen. Deze zullen door de Harlinger pijpenmaker Hans Pouwels zijn gemaakt tussen circa 1635 en 1650.
Kleipijpen met merken in de vorm van een bloem met langgerekte blaadjes worden geregeld gevonden in de provincie Friesland, met name in de omgeving van Harlingen, Leeuwarden en Drachten (PKN Jaarboeken 2016 en 2017). Dit merk is tussen circa 1625 en 1660 gebruikt door de pijpenmaker Hans Pouwels uit Harlingen.
Onderstaand model is gevonden in de omgeving van Drachten.
St Annaparochie, # 10206
St Annaparochie, # 10207
St Annaparochie # 10205
Jacob Hansen was actief als pijpenmaker in Harlingen tussen circa 1646 en 1679. Jacob was de zoon van Hans Pouwels. Waarschijnlijk heeft Jacob de initialen IH gebruikt. Onderstaand twee modellen die karakteristiek voor Friesland lijken te zijn en mogelijk door Jacob zijn gemaakt.