President Grover Cleveland - Goedewaagen


Dit is een relatief onbekende pijp die door de firma Goedewaagen in Gouda gemaakt is in laatste jaren van de 19e eeuw. Op de ketel aan de linkerzijde is het borstbeeld van een man afgebeeld met daaronder de tekst ‘Cleveland’. Op de rechterzijde een lint met daarin de tekst ‘Pluribus Unum’, en een afbeelding van het grootzegel van de Verenigde Staten boven een stoomlocomotief. De pijp heeft het hielmerk IWI dat tussen 1867 en 1960 in gebruik was bij de verschillende firma’s Goedewaagen.

 

Het grootzegel bestaat uit een zeearend met gespreide vleugels boven een wapenschild met de afbeelding van de Amerikaanse vlag. De adelaar heeft in zijn ene klauw een bundel pijlen en in de andere een lauriertak. (E) Pluribus Unum is het motto van de Verenigde Staten dat letterlijk vertaald ‘uit velen één’ betekent.

 

Grover Cleveland was de 22e en 24e president van de Verenigde Staten, zijn eerste termijn was tussen 1885 en 1889 en zijn tweede tussen 1893 en 1897. Het begin van deze tweede termijn viel samen met dat bekend staat als de ‘paniek van 1893’, een periode van grote economische depressie in de Verenigde Staten die enorme gevolgen had. De aandelenmarkten gingen onderuit, talloze banken en bedrijven gingen failliet en de werkeloosheid steeg in sommige streken tot 30-40%. Een van de grote bedrijven die ook in zwaar weer kwam was de ‘Pullman Palace Car company’ in Chicago een grote fabrikant van treinen en treinwagons. Het bedrijf zag zich door de slechte economie gedwongen om meer dan 2.000 werknemers te ontslaan en voor alle overgebleven werknemers het loon met maar liefst 25% te verlagen, waardoor zij niet of nauwelijks meer in hun levensonderhoud konden voorzien. Werknemers die vervolgens hun beklag hierover deden werden op staande voet ontslagen. Op 11 mei 1894 brak er een staking uit die in eerste instantie op grote sympathie kon rekenen vanuit de rest van de bevolking en met name bij de werknemers van de spoorwegen. Deze steunden de Pullman arbeiders door geen Pullman wagons meer te koppelen of te ontkoppelen en in de daaropvolgende weken kwam het nationale spoornet plat te liggen. Het gevolg hiervan was dat de nationale handel feitelijk tot stilstand kwam want het spoornet vormde het voornaamste transport en ook communicatiemiddel, met name de post was volledig afhankelijk van de trein. De staking was intussen naar 27 staten uitgebreid, ruim 250.000 arbeiders hadden het werk neergelegd en de toch al slechte economie kwam feitelijk tot stilstand zonder transport. 

 

Dit alles ging gepaard met veel en vooral gewelddadige rellen die tussen 4 en 6 juli hun hoogtepunt bereikten toen ruim 6.000 demonstranten enkele honderden Pullman wagons vernietigden. Een arbeidsconflict dat in eerste instantie nog op sympathie vanuit het grootste deel van de bevolking kon rekenen was uitgegroeid tot een nationale chaos met negatieve effecten voor alle inwoners. Dit vormde voor President Grover Cleveland de aanleiding om het leger in te zetten om de staking te breken. Veel stakers kwamen daarbij om het leven.

 

Vanuit de optiek van de president en zijn aanhangers ongetwijfeld een krachtdadig optreden dat lof verdiende zoals ook in de onderstaande passage uit de Leeuwarder Courant van 11 juli 1894.

 

De afbeelding van de trein op de pijp is waarschijnlijk een verwijzing naar de interventie van de Pullman staking en de pijp zal daarom tussen circa 1894 en 1897 in opdracht van de partij van Cleveland gemaakt zijn. Voor zover bekend is deze pijp in geen van de bekende Goedewaagen catalogi afgebeeld. De pijp heeft het model van de zogenaamde korte izabe pijpen van Goedewaagen (bv modelnummers 169, 308) met een steellengte van circa 13 cm.

 

Op de steel heeft de pijp de teksten ‘A public office’ en ‘is a public trust’, een motto dat de voornaamste verantwoordelijkheid van een volksvertegenwoordiger onderschrijft ten aanzien van het naleven van de (grond)wet en het publieke doel altijd boven het persoonlijke te stellen.

 

Behalve deze pijp voor de President Cleveland heeft Goedewaagen ook een pijp gemaakt voor de concurrent van Cleveland, Thomas Harrison in 1888.

 

Een pagina uit de 'Catalogus nummer 6' van Goedewaagen met verschillende (korte) Izabe modellen zoals die rond 1880-1900 gevoerd werden. De pijp met president Cleveland is echter niet uit enige catalogus bekend. 

 

(https://www.tabakspijp.nl/archief/archief-catalogi-fabrikanten/nederland/)

Passage uit de Leeuwarder Courant van 11 7 1894 waaruit een duidelijke steun blijkt voor het optreden van Cleveland om de stakingen te onderdrukken


Laatste Nieuwe

17/9: de brocanterie heeft weer wat leuke pijpjes opgeleverd.

1/7: Veel nieuwe foto's van vooral verschillende merken toegevoegd.

21/4: Een erg scherp uitgevoerde 'rustende herderin met een schaapje' van de Goudse pijpenmaker Wagenaar.

12/3; Gouds pijpje uit de vroege 18e eeuw met fraai getordeerde steel

23/1: Weer wat pijpen uit de collectie op foto gezet waaronder weer leuke hiel-merken. 

8/12 : De pijpenmakers van Schoonhoven is het resultaat van ruim twee jaar archief onderzoek. Een 432 pagina's tellend boek dat een geheel nieuwe blik werpt op de industrie in deze stad en ruim 120 makers in detail belicht. Heel veel tot op heden onbekende informatie.